Een dame in verval..

Onlangs gelezen in de krant: Notre Dame verkruimelt!

Nou ja, zo’n vaart zal het niet lopen met een van de meest bezochte gebouwen van Parijs, waarvan de eerste steen in 1163 werd gelegd door paus Alexander III, in aanwezigheid van de oude schoolvriendjes Maurice en Lodewijk, toen inmiddels bisschop Maurice de Sully en koning Lodewijk VII geworden. Het gebouw staat al ruim 850 jaar en zal echt nog wel even blijven staan. Maar hoe is het er dan werkelijk mee gesteld?

Het is gebleken, dat grote delen van de natuursteen uitmonstering van de kathedraal zo sterk zijn verweerd dat die volledig vernieuwd moeten worden. Je zou denken dat dat bij zo’n belangrijk gebouw, dat zozeer van oudsher het silhouet van Parijs bepaalt, niet zou kunnen gebeuren. Echter, in Frankrijk is het onderhoud van de monumenten anders geregeld dan in Nederland. Met zo’n groot en vooral overdadig gebouw heb je per jaar minstens een paar honderdduizend euro nodig om het gebouw in goede toestand te onderhouden. Kan dat geld niet opgebracht worden, dan wordt er onvoldoende onderhoud gepleegd en gaat het gebouw achteruit, en worden de kosten snel veel hoger, en dat is precies wat er nu aan de hand is.

Het o zo bekende silhouet van de Dame

Het klinkt ongelooflijk, maar hoe vaak ik in Frankrijk niet complete bomen heb zien groeien in gevels of goten, van imposante en eeuwenoude kerken, kathedralen of kastelen. En dan bedoel ik echt bomen! Dat betekent dat er op dat punt van het gebouw tenminste in geen 20 jaar iemand is geweest! Nou is dat weliswaar ook niet altijd even makkelijk, maar toch.. En een boom groeit niet zomaar, dat begint met wat mos, daarop blijven wat zaadjes liggen, er groeit wat gras, een vogel laat zaadjes achter, of de wind laat die op dat plek landen en daar is de eerste kiem. Nu valt het in het geval van de Notre Dame wel mee met de begroeiing, die wordt regelmatig weg gehaald. Gelukkig…

De noordtoren, ogenschijnlijk in puike conditie.

maar waar zijn de ontbrekende bloemknoppen? Let ook op de grootte ervan t.o.v. de mensen op de omgang!

Het probleem is meer dat het hele gebouw is opgetrokken uit een relatief zachte en kwetsbare kalksteen, letterlijk onder de grond van de Parijzenaars zelf weg gehaald uit steengroeves. Daarin werden niet alleen de grote bouwblokken, maar ook allerlei sierelementen uitgehakt, die zo kenmerkend zijn voor de Gotiek: rijk bewerkte balustrades, sierbloemen, pinakels, raamvullingen enzovoort. Soms zo fijn behakt, dat je je niet kunt voorstellen dat het met een beitel is gedaan. Die kalksteen is erg gevoelig voor weersinvloeden en luchtvervuiling, en dat openbaart zich als eerste bij de rijk bewerkte en vaak uitstekende delen, en die zijn er nogal wat aan een gotische kathedraal.

een deel van de zuidgevel langs de Seine. In goede staat?…

… of toch niet bepaald: ontbrekende sierbloemen, ontsierend!

Als je goed naar de details kijkt, dan ontdek je enorm veel beschadigde of verdwenen onderdelen. Om te voorkomen dat er stenen naar beneden vallen, zijn talrijke ornamenten bewust gedemonteerd en opgeslagen achter de kathedraal. Niet om teruggeplaatst te worden, de meeste onderdelen zijn te ver vergaan, maar om vervangen te worden.

een nagebootste houten balustrade op de natuursteenrestanten

Dat is een dure aangelegenheid, want niet alleen is een natuursteen blok erg duur, het hakken van een dergelijk stuk is handwerk. Een steenhouwer staat daar al gauw weken op te kappen, afhankelijk van de grootte van het blok en de mate van versiering. Weliswaar zijn er tegenwoordig computer-gestuurde “hak”-robots, maar die kunnen enkel de grove vormen uithakken. De werkelijke details, die de meeste aandacht en finesse vergen, moeten nog steeds handmatig worden bewerkt.

Men heeft nu alle direct noodzakelijke werkzaamheden, vervangingen en herstellingen , begroot op 60 miljoen euro. En dat is dan enkel het direct noodzakelijke. Voor een totaal restauratie is 150 miljoen nodig! Een gigantisch bedrag….

Nu zou je denken dat dat met de enorme aantallen bezoekers per jaar geen enkel probleem mag zijn, om dat op te brengen. en beetje museum in Parijs vraagt al gauw 10 euro entree. Echter, in het geval van de Notre Dame houdt men vast aan het principe dat er geen toegang gevraagd wordt voor een kerk of kathedraal. En dus moet er een andere manier van financieren gevonden worden. Je kunt inmiddels vriend worden van de Notre Dame. Deze stichting richt zich curieus genoeg hoofdzakelijk op de VS (Beyoncé zou een groot liefhebber van het gebouw zijn) waar het gebouw een legendarische status heeft, met name vanwege het verhaal van Quasimodo. Eigenlijk jammer, want het gebouw is zoveel meer dan het decor van dit wereldberoemde verhaal. Daar zijn genoeg andere blogs over te schrijven.

Zelf een keer zien hoe het gebouw in verval is geraakt? Informeer dan hier: info@parisarchitecture.nl