Introvert als een boek

Dat is wat het gebouw van de Bibliothèque Nationale de France is. Gelegen aan de Seine is het het enige gebouw dat ik ken in Parijs, dat aan de buitenzijde geen enkel raam heeft. Zelfs van oudsher gesloten gebouwen als kazernes of gevangenissen hebben nog wel ramen aan de buitenkant. Dit gebouw totaal niet. Waarom is dat zo gebouwd?

Wel, bedenk eens hoe je een boek leest… Een goed boek neemt je mee naar een andere werkelijkheid, alsof de wereld om je heen niet bestaat. Soms raakt die omgeving zelfs vervormd door je boek. Zo herinner ik mij H.G. Wells’ A Time Machine te hebben gelezen op La Défense en bij het opkijken mij ineens in een andere tijd te wanen, dankzij mijn futuristische omgeving.

Hoe dan ook, dat afsluitende van de wereld heeft dit gebouw ook. Zoals een goed boek de wereld buiten kan sluiten, zo sluit dit gebouw, deze boekenverzamelplaats, de wereld buiten. Het gebouw is volledig in zichzelf gekeerd, introverter zul je het niet vinden in de wereld.

Langs de Seine wordt de gehele “gevel” gevormd door een reusachtige trap. Leuk om op te zitten en naar de Seine te staren, hoewel het langsrazende verkeer die indruk weer onderuit haalt. Boven lijk je bij de gebouwen uit te komen, er staan vier torens op de hoeken van het platform waar je op uit komt. Echter, die vier torens vormen slechts het werkelijk zichtbare deel van het gebouw, waar je als bezoeker juist niet in komt. Beetje tegenstrijdig…

Nee, boven aan de trap sta je op het dak van het gebouw. Immers, de trap is de gevel…zonder ramen of deuren. Loop je verder het dak op, eigenlijk dakterras, dan zul je zien dat er “happen” uit zijn genomen. Deze vormen kleine binnenhofjes. En in het midden van het gebouw is een reusachtige uitsparing, waar een compleet bos in gepland lijkt te zijn, er staan bomen van 15 m hoog. Dit is de buitenruimte van het gebouw, deze binnentuin en binnenhofjes vormen de buitenwereld voor het gebouw. De gevels hiervan zijn dan ook vrijwel volledig opgebouwd uit glas.

Doordat het binnenhofjes zijn c.q. een binnentuin, blijft de buitenwereld tegelijk de binnenwereld. Je blik zal het gebouw nooit verlaten. Overal waar je naar buiten kijkt zie je een ander deel van het gebouw. Volstrekt introvert, in zichzelf gekeerd. Uit ervaring weet ik dat als je in een van de studiezalen zit, je die buitentuin als zeer rustgevend ervaart. Juist het ontbreken van de gebruikelijke hectiek op en in de Parijse straten maakt dat je je volledig kunt focussen op je studie, op je boek.

Dat begint al met de hoofdentree van het gebouw die zich in een van de gevels van de binnentuin bevindt. Je daalt langzaam af, vanuit de hectiek van Parijs naar de rust en sereniteit van het gebouw. Geleidelijk, over een lange hellingbaan, zonder gestoord te worden door traptredes, waar je op je stap moet letten.

Hellingbaan en binnentuin, -bos?

Maar die torens dan? Tja, die hebben de gebruikelijke controverse die in Parijs altijd over dergelijke grote projecten ontstaat, enorm aangewakkerd. Die zijn door de architect bedacht als opslagplek voor de boeken. De torens symboliseren opengeslagen boeken, en moeten de dichtgeslagen boeken herbergen. Ik weet eerlijk gezegd niet of dat daadwerkelijk zo is gerealiseerd… Het krachtige argument hiertegen was namelijk dat je boeken nooit ofte nimmer moet opslaan in ruimtes die aan zon- of daglicht blootgesteld staan. De meeste, vrijwel alle, bibliotheekdepots zijn onder de grond gesitueerd. Immers licht betekent degradatie van het papier, degradatie van kleuren.

een opengeslagen boek als opslagdepot?

De architect, het was destijds een jongeling, Dominique Perrault, verweerde zich met het gegeven dat achter de glazen gevels van de torens, grote, zware houten schotten zouden komen die het daglicht buiten zouden houden. Die schotten zijn er gekomen, duidelijk zichtbaar. Wat echter ook zichtbaar is dat die schotten ideaal gebruikt kunnen worden om dingen achter op te bergen. Komisch om te zien, hoe kartonnen dozen, oud meubilair en wat dies meer zij, volledig in het zicht van de wandelaar over het dak staat opgeslagen. Geen gezicht!

Lichtdicht schot, of opbergruimte?

En de andere buitengevels van het gebouw dan? Welnu, aan de overzijde van de Seinegevel ontbreekt die volledig. Hier is de splinternieuwe Avenue de France aangelegd op het niveau van het dak. En de kopgevels vormen daar de logische overgang naar toe, oplopend vanaf de Seine naar de Avenue.

Een volledig introvert gebouw, geslaagd voor zijn functie, behalve dan misschien de boekdepots….

Ook een keer die introvertheid ervaren? Informeer hier!